મૃત્યુના મૃગજળની માયા વિસ્તરી રજકણ સુધી,
સેંકડો જન્મોની છાયા જિંદગીના રણ સુધી.
વાત વિસ્તરતી ગઈ કારણની સીમાઓની બ્હાર,
બુધ્ધિ તો અટકી ગઈ પહોંચીને બસ કારણ સુધી.
બ્હાર ઘટનાઓના સૂરજની ધજા ફરકે અને,
સ્વપ્નના જંગલનું અંધારું રહે પાંપણ સુધી.
નિત્ય પલટાતા સમયમાં અન્યની તો વાત શી,
મારો ચ્હેરો સાથ ના આપે મને દર્પણ સુધી.
કાંકરી પૃથ્વીની ખૂંચે છે પગે પગ ક્યારની,
આભની સીમાઓ પૂરી થાય છે ગોફણ સુધી.
કાળનું કરવું કે ત્યાં આદિલ સમય થંભી ગયો,
જ્યાં યુગોને હાથ પકડી લઈ ગયો હું ક્ષણ સુધી.
દિલ ન લાગે કિનારે, તો હું શું કરું?
દૂર ઝંઝા પુકારે, તો હું શું કરું?
હું કદી ના ગણું તુજને પથ્થર સમો,
તું જ એ રૂપ ધારે, તો હું શું કરું?
હો વમળમાં તો મનને મનાવી લઉં,
નાવ ડૂબે કિનારે, તો હું શું કરું?
આંસુઓ ખૂબ મોંઘા છે માન્યું છતાં
કોઈ પાલવ પ્રસારે, તો હું શું કરું?
તારી ઝૂલ્ફોમાં ટાંકી દઉં તારલાં,
પણ તું આવે સવારે, તો હું શું કરું?
આદિલ મન્સૂરી
મારા જીવનની વાત, ને તારા જીવન વિના,
ધરતીની કલ્પના નહીં આવે ગગન વિના.
ઉન્નત બની શકાય છે ક્યારે પતન વિના?
મસ્તક બુલંદ થઇ નથી શકતું નમન વિના.
વીજળીની સાથે સાથે જરુરી છે મેઘ પણ,
હસવામાં કંઇ મજા નહીં આવે રૂદન વિના.
કરતા રહે છે પીઠની પાછળ સદા પ્રહાર,
એ બીજું કોણ હોઇ શકે છે સ્વજન વિના?
આંસુઓ માટે કોઇનો પાલવ તો જોઇએ,
તારાઓ લઇને શું કરું ‘આદિલ’ ગગન વિના?
- ‘આદિલ’ મન્સૂરી
શબ્દ જે તુજ હોઠ પર આવ્યા હતા,
એ તો મારા મૌનના પડઘા હતા.
આંખમાં આંસુ સદા રહેતા હતા,
પણ પ્રસંગો સાચવી લીધા હતા.
એની ખુશ્બૂ પણ મને ડંખી ગઇ.
ફૂલના દિલમાંય શું કાટા હતા?
આમ જોકે યાદ છે તારી ગલી,
ભૂલવાના પણ ઘણા રસ્તા હતા.
આમ પણ હું તો દુઃખી રહેતો હતો.
પણ પછી તેઓય પસ્તાયા હતા.
આપ શું જાણો કે ક્યાં વીજળી પડી?
આપ તો ઘૂંઘટમાં શરમાયા હતા.
ખુદ મને હું શોધવા ફરતો હતો,
ચોતરફ મારા જ પડછાયા હતા.
- ‘આદિલ’ મન્સૂરી
સંબંધોય કારણ વગર હોય જાણે
આ માણસ બીજાઓથી પર હોય જાણે.
ઉદાસી લઇને ફરે એમ પાગલ,
રહસ્યોની એને ખબર હોય જાણે.
મકાનોમાં લોકો પુરાઇ ગયા છે,
કે માણસને માણસનો ડર હોય જાણે.
હવે એમ વેરાન ફાવી ગયું છે,
ખરેખર આ મારું જ ઘર હોય જાણે.
કરે એમ પૃથ્વી ઉપર કામનાઓ,
બધા માનવીઓ અમર હોય જાણે.
- ‘આદિલ’ મન્સૂરી
સામાં મળ્યા તો એમની નજરો ઢળી ગઇ
રસ્તા મહીં જ આજ તો મંજિલ મળી ગઇ.
સાચે જ મીણ જેવી હતી મારી જિંદગી,
દુઃખનો જરાક તાપ અડ્યો ઓગળી ગઇ.
મારાથી તો એ આંસુ વધુ ખુશનસીબ છે,
જેને તમારી આંખમાં જગ્યા મળી ગઇ.
કહેતી ફરે છે બાગમાં એકેક ફૂલને,
તુજ આગમનની વાત હવા સાંભળી ગઇ.
મન કલ્પનામાં ચૌદે ભુવન ઘૂમતું રહ્યું,
દ્રષ્ટિ ક્ષિતીજ સુધી જઇ પાછી વળી ગઇ.
‘આદિલ’ ઘરેથી નીકળ્યો મિત્રોને શોધવા,
ઓ દુશ્મની તું રાહમાં ક્યાંથી મળી ગઇ?
ફૂલો બની ભલેને અમે તો ખરી ગયા,
ખુશ્બૂથી કિંતુ આપનો પાલવ ભરી ગયા.
પ્રેમાગમાં બળીને પતંગા ઠરી ગયા,
કિંતુ શમાનું નામ તો રોશન કરી ગયા.
નૌકા હતી છતાંય હું ડૂબી ગયો ખુદા!
તરણું લઇને લોક તો સાગર તરી ગયા.
પથ્થર બની હું જોતો રહ્યો કાળની ગતિ,
વર્ષો જીવનનાં પાણી બનીને સરી ગયા.
જેઓની પાસે મારાં દુઃખોનો ઇલાજ છે,
તે આવી ઓર દુઃખમાં વધારો કરી ગયા.
- ‘આદિલ’ મન્સૂરી
ક્યાં કહું છું કે મદિરા જ વધારી આપો,
જિંદગીભર જે રહે એવી ખુમારી આપો.
ફૂલની જેમ અમે સાચવી રાખ્યું છે હૃદય,
દર્દ આપો તો જરા વિચારી આપો.
ચાંદની જેમના પાલવનું શરણ શોધે છે,
એ કહે છે મને ચાંદ ઉતારી આપો.
ચાંદ મહેમાન બની આવ્યો છે આજે ઓ પ્રભુ!
આજ તો રાતની સીમાઓ વધારી આપો.
ખ્વાબમાંયે કદી ‘આદિલ’ને દઇને દર્શન,
એની ગઝલના બધા શેર મઠારી આપો.
- ‘આદિલ’ મન્સૂરી
માનવ ન થઇ શક્યો તો એ ઇશ્વર બની ગયો.
જે કંઇ બની ગયો, એ બરાબર બની ગયો.
એ મુજને રડતો જોઇને ખુદ પણ રડી પડ્યાં.
મારો જ પ્રશ્ન એમનો ઉત્તર બની ગયો.
વર્ષો પછી મળ્યાં તો નયન ભીનાં થઇ ગયાં.
સુખનો પ્રસંગ શોકનો અવસર બની ગયો.
છે આજ મારા હાથમાં મહેંદી ભરેલ હાથ,
મારો ય હાથ આજ તો સુંદર બની ગયો.
‘આદિલ’ના શેર સાંભળી આશ્ચર્યથી કહ્યું:
ગઇ કાલનો આ છોકરો શાયર બની ગયો.
- ‘આદિલ’ મન્સૂરી
મસ્ત બની જીવવા માંગુ છું....!
જીંદગી આપી છે તો મસ્ત બની જીવવાં માંગુ છું.
દુ:ખ તો છે પણ સ્મિત વેરવા માંગુ છું.
પાંખો તો નથી પણ સપનાને સાકાર કરવાં માંગુ છું.
પહેલી તો છે પણ ઉકેલવા માંગુ છું.
હાર તો છે પણ હારીને જીતવાં માંગુ છું.
રંગબેરંગી રંગીન છે દુનિયા પણ માનવતાનાં રંગમાં રંગાઈ જવાં માંગુ છું..
કોઈ ને પાડીને નહીં, એને જીતાડવા માંગુ છું.
કોઈ ક્ષમા ના કરે પણ હું ક્ષમા આપવા માંગુ છું.
ક્યારેક લાગણીમાં તણાઈ જાવ છું ત્યારે,
એકલતામાં પણ કવિતા લખી જીંદગીને સજાવવા માંગુ છું.
પ્રેમમાં, શું પાપ જેવું હોય છે ?
ના મળે, તો શ્રાપ જેવું હોય છે,
શું કરું ? જો હેડકી તમને ચડે,
મારે મનતો જાપ જેવું હોય છે,
થાક એવા સંબંધોનો લાગશે,
સ્નેહમાં, જ્યાં માપ જેવું હોય છે,
એ હૃદયની હું કરું પૂજા કે, જે
દીકરીના બાપ જેવું હોય છે,
જિંદગી સૌની અહીં સંગીત છે,
કાવ્યમાં આલાપ જેવું હોય છે.
સાગરને મળી ગયો કિનારો,
ને સ્વાદે ખારું મીઠું થઈ ગયું મીઠું,
ટમટમતા તારાની જેમ ચમકવા લાગ્યો કિનારો,
ને દીવા તળે થઈ ગયું અજવાળું,
પૂર્ણ થઈ ગઈ કવિની કવિતા,
છંદને મળી ગયો રાગ,
નારાયણને મળી ગઈ લક્ષ્મી,
ને લક્ષ્મી પધાર્યા આંગણે,
છોકરીની મળી ગઈ ગ્રીન સિગ્નલ,
સાગરને મળી ગયો કિનારો !
કેમ રચું કવિતા?
દુહામાં દેહ અટકાય ને,
મુક્તકમાં મન અટવાય,
બોલું ના તો શબ્દો ગૂંચવાય,
ને લખતા મારી પેન અટકાય,
મને ન સમજાય કે કેમ રચું કવિતા?
હાસ્યને લખ્યું તો આંસુ રૂંધાય,
ને આંસુને લખતા મારી આંખ ભીંજાય.
શબ્દોની ઘટમાળમાં મારી લાગણીઓ ગૂંચવાય.
મને ના સમજાય કે કેમ રચું કવિતા?
મુંઝાય છે મન કે આ સાહિત્યની દુનિયા રહી નથી,
મૌલિક અને સારુ લખનારની અહીં જરૂર નથી.
રોમેરોમે શબ્દોનો આસ્વાદ થાય એવું લખાણ નથી,
હૈયા અને ભાવનાના ભાવોનો આસ્વાદ નથી.
માણી રહી છું એ રચનાઓ જેનો કોઈ અર્થ નથી,
સારુ છે સરસ્વતી દેવી તમે આસપાસ નથી.
પરંતુ સાચા અને સારા લેખકોની પણ કમી નથી,
સારુ સાહિત્ય લખનારને વાહવાહની જરૂર નથી.
મારી આ વાતોથી કોઈ અહીં સહમત નથી.....
જે સુખ છે ખુશ રહેવામાં,
એ કયાં મળે છે દુખી રહેવામાં,
મીઠાં ગીતો ગાતા પારેવડાં,
એ પણ સુખ શોધે કલરવ કરવામાં.
ઊઠીને પહેલું સુખ મારું તને જોવા માં..
ભૂલવા મથું દુખ મારું હસવામાં.
તારા આતમ ના નીર વહે ઝરણાંમાં
સુકાવા ના દઈશ એને કદી મારા હૈયામાં.
વિતાવું મારી જીંદગી તારી બાહોમાં,
જે સુખ છે તારા હાથોમાં
એ કયાંથી મળે મને બ્રહ્માંડમાં ?
કયાં મળે છે સુખ ? દુકાનમાં ?
ના રે, એતો મળે છે,
જીવનની હરેક પળોમાં.
"કુંજ" "દીપ" રહે એકબીજાના રુદિયામાં,
પછી કયાં છે દુખ આપણા જીવનમાં ?
ધરી ધીરજ ભલે પળપળ,
છતાં મોંઘૂં મળ્યું છે ફળ.
ભલા માણસ કદી બે પળ,
અરીસા બ્હાર આવી મળ.
સરળતા ને સમજવામાં,
સદા સૌ જાય છે નિષ્ફળ.
એ સર્જનહાર દુનિયાનો,
કરી જાણે છે સ્થળને જળ.
છે એવું પ્રેમ નું ઝરણું,
વહે જે મુજ મહિં ખળ ખળ.
છે સૌના હોઠ ઉપર સ્મિત,
અને છે દિલમાં દાવાનળ
કદી છતથી કે આંખોથી,
શું ઘરમાં રોજ ટપકે જળ.
જુએમાં રાહ દિકરાની,
અને આવે છે બસ કાગળ.
મળે મહેબુબ કોક એવું,
જે દુઃખમાં પણ રહે આગળ.
નશો એ ફૂલનો છે, બાગની ક્યાં પડી છે ?
તરસ પ્યાલાની હોય, ઘડાંની ક્યાં પડી છે.
બની ઘાયલ એવા, ને ઘાવ ઝીલવા,
બેફામ બનીને જીતવાની ક્યાં પડી છે ?
મરીઝ કોણ નથી અહીં, કૌન એવા ?
પ્રશ્ન પૂછવા ઘેલછાની ક્યાં પડી છે ?
ખુશ્બુ ફેલાઈ ગઈ ચારેતરફ જે,
એ ફૂલને અત્તરની ક્યાં પડી છે ?
રજા મળી "તનુ" બોલવાની, કેમ
હવે જિંદગીમાં જગ્યાની ક્યાં પડી છે ?
એ નદી એ ઘાટ મસ્તી ઘેલપણ,
લે તને હું મોકલું એના સ્મરણ.
છીપલાં કુકા ચણોઠી રેતમાં,
શોધતાં આજે દીઠું એ નાનપણ!
કેડ પર ગાગર મૂકેલી ચાલમાં,
સાથ તારો સાંભરે છે આજ પણ.
વાર્તા પરીઓ ને રાજા રાણીની,
ભેરુંના બુચ્ચા – કિટ્ટાનું ભોળપણ.
ફાતિમા મીના અમીના સૌ મળી,
દેદો ફૂટયાની સ્મરણ છે આજ પણ
જોજનો દૂર થઈ બધી સાહેલીઓ,
ક્યાં મળે કોઈની હવે તો ભાળ પણ?
સાથી હતા સુખ દુ:ખના પાડોશીઓ,
પૂછીએ કોને ભુલાયા નામ પણ.
આવ કાગા, પી કાઢી એ યાદની,
કાંકરી ખુંચે મને તો આજ પણ!
થાય મનમાં કે ફરી બાળક બનું!
જઈ સમેટી લઉં સરેલું બાળપણ...
