Best Gujarati Poems

શાને આવું થાય છે ?


મને એ સમજાતું નથી કે શાને આવું થાય છે ?
ફૂલડાં ડૂબી જતાં ને પથ્થરો તરી જાય છે !

ટળવળે તરસ્યાં, ત્યાં જે વાદળી વેરણ બને,
તે જ રણમાં ધૂમ મૂસળધાર વરસી જાય છે !

ઘર વિના ઘૂમે હજારો ઠોકરાતા ઠેરઠેર,
ને ગગનચૂંબી મહેલો જનસૂનાં રહી જાય છે !

દેવડીએ દંડ પામે ચોર મૂઠી જાર ના,
લાખ ખાંડી લૂંટનારા મહેફિલે મંડાય છે !

કામધેનું ને મળે ના એક સુકું તણખલું,
ને લીલાછમ ખેતરો સૌ આખલા ચરી જાય છે !

છે ગરીબો ના કૂબામાં તેલ ટીપું ય દોહ્યલું,
ને શ્રીમંતો ની કબર પર ઘી ના દીવા થાય છે !!!

- કરસનદાસ માણેક


-----------------------------------------------------------------


તો હું શું કરું?


દિલ ન લાગે કિનારે, તો હું શું કરું?

દૂર ઝંઝા પુકારે, તો હું શું કરું?



હું કદી ના ગણું તુજને પથ્થર સમો,

તું જ એ રૂપ ધારે, તો હું શું કરું?



હો વમળમાં તો મનને મનાવી લઉં,

નાવ ડૂબે કિનારે, તો હું શું કરું?



આંસુઓ ખૂબ મોંઘા છે માન્યું છતાં

કોઈ પાલવ પ્રસારે, તો હું શું કરું?



તારી ઝૂલ્ફોમાં ટાંકી દઉં તારલાં,

પણ તું આવે સવારે, તો હું શું કરું?


~ આદિલ મન્સૂરી


-------------------------------------------------------------------


મૃત્યુના મૃગજળની માયા વિસ્તરી રજકણ સુધી,


મૃત્યુના મૃગજળની માયા વિસ્તરી રજકણ સુધી,

સેંકડો જન્મોની છાયા જિંદગીના રણ સુધી.


વાત વિસ્તરતી ગઈ કારણની સીમાઓની બ્હાર,

બુધ્ધિ તો અટકી ગઈ પહોંચીને બસ કારણ સુધી.


બ્હાર ઘટનાઓના સૂરજની ધજા ફરકે અને,

સ્વપ્નના જંગલનું અંધારું રહે પાંપણ સુધી.


નિત્ય પલટાતા સમયમાં અન્યની તો વાત શી,

મારો ચ્હેરો સાથ ના આપે મને દર્પણ સુધી.


કાંકરી પૃથ્વીની ખૂંચે છે પગે પગ ક્યારની,

આભની સીમાઓ પૂરી થાય છે ગોફણ સુધી.


કાળનું કરવું કે ત્યાં આદિલ સમય થંભી ગયો,

જ્યાં યુગોને હાથ પકડી લઈ ગયો હું ક્ષણ સુધી.



-આદિલ મન્સૂરી


-------------------------------------------------------------------


તમે યાદ આવ્યાં


પાન લીલું જોયું ને તમે યાદ આવ્યાં,

જાણે મોસમનો પહેલો વરસાદ ઝીલ્યો રામ,

એક તરણું કોળ્યું ને તમે યાદ આવ્યાં.



ક્યાંક પંખી ટહુક્યું ને તમે યાદ આવ્યાં,

જાણે શ્રાવણના આભમાં ઉઘાડ થયો રામ,

એક તારો ટમક્યો ને તમે યાદ આવ્યાં.



જરા ગાગર ઝલકી ને તમે યાદ આવ્યાં,

જાણે કાંઠા તોડે છે કોઈ મહેરામણ રામ,

સહેજ ચાંદની છલકી ને તમે યાદ આવ્યાં.



કોઈ ઠાલું મલક્યું ને તમે યાદ આવ્યાં,

જાણે કાનુડાના મુખમાં બ્રહ્માંડ દીઠું રામ,

કોઈ આંખે વળગ્યું ને તમે યાદ આવ્યાં.



કોઈ આંગણ અટક્યું ને તમે યાદ આવ્યાં,

જાણે પગરવની દુનિયામાં શોર થયો રામ,

એક પગલું ઊપડ્યું ને તમે યાદ આવ્યાં.



-હરીન્દ્ર દવે 


---------------------------------------------------------------


અખિલ બ્રહ્માંડમાં એક તું શ્રીહરિ,




અખિલ બ્રહ્માંડમાં એક તું શ્રીહરિ,

જૂજવે રૂપે અનંત ભાસે

દેહમાં દેવ તું તેજમાં તત્વ તું,

શૂન્યમાં શબ્દ થઈ વેદ વાસે..



પવન તું, પાણી તું, ભૂધરા!

વૃક્ષ થઈ ફૂલી રહ્યો આકાશે;

વિવિધ રચના કરી અનેક રસ લેવાને,

શિવ થકી જીવ થયો એજ આશે..



વેદ તો એમ વદે, શ્રુતિ-સ્મૃતિ શાખ દે,

કનક-કુંડળ વિશે ભેદ ન્હોયે,

ઘાટ ઘડિયા પછી નામ-રૂપ જૂજવાં

અંતે તો હેમનું હેમ હોયે..



ગ્રંથ ગરબડ કરી, વાત નવ કરી ખરી

જેહને જે ગમે તેને પૂજે

મન-વચન-કર્મથી આપ માની લહે,

સત્ય છે એજ મન એમ સૂઝે..



વૃક્ષમાં બીજ તું, બીજમાં વૃક્ષ તું,

જોઉં પટંતરો એજ પાસે,

ભણે નરસૈયો એ મન તણી શોધના,

પ્રીત કરૂં, પેમથી પ્રગટ થાશે..



- નરસિંહ મહેતા


--------------------------------------------------------------------


પંખીઓએ કલશોર કર્યો




પંખીઓએ કલશોર કર્યો, ભાઈ! ધરતીને સૂરજ ચૂમ્યો,

કૂથલી લઈને સાંજનો સમીર આજ વનેવન ઘૂમ્યો

વનેવન ઘૂમ્યો.



ખુલ્લી પડેલી પ્રીતનો અરથ કળી કળીએ જાણ્યો,

શરમની મારી ધરણીએ કાળી રાતનો ઘૂમટો તાણ્યો

ઘૂમટો તાણ્યો.



પ્રગટ્યા દીવા કૈંક ચપોચપ ઊઘડી ગગન બારી,

નીરખે આભની આતુર આંખો દોડી આવી દિગનારી

આવી દિગનારી.



તાળી દઈ કરે ઠેકડી તીડો, તમરાં સિસોટી મારે,

જોવા તમાશો આગિયા ચાલ્યા બત્તી લઈ દ્વારે દ્વારે

ફરી દ્વારે દ્વારે.



રાતડીના અંઘકારની ઓથે નીંદરે અંતર ખોલ્યાં,

કૂંચી લઈ અભિલાષની સોનલ હૈયે સમણાં ઢોળ્યાં

સમણાં ઢોળ્યાં.



~ નિનુ મઝુમદાર


-------------------------------------------------------------------


સપના રૂપેય આપ ન આવો નજર સુધી


સપના રૂપેય આપ ન આવો નજર સુધી;
ઊડી ગઈ છે નીંદ હવે તો સહર સુધી.

મારા હ્રદયને પગ તળે કચડો નહીં તમે,
કે ત્યાંના માર્ગ જાય છે ઈશ્વરના ઘર સુધી.

શ્રદ્ધાની હો સુવાસ, પ્રતિક્ષાનો રંગ હો,
એવાં ફૂલો ખીલે છે ફક્ત પાનખર સુધી.

આંખોમાં આવતાં જ એ વરસાદ થઈ ગયાં,
આશાનાં ઝાંઝવાં જે રહ્યા’તાં નજર સુધી.

મૈત્રીનાં વર્તુળોમાં જનારાની ખેર હો,
નીકળી નહીં એ નાવ જે પહોંચી ભંવર સુધી.

ઉપકાર મુજ ઉપર છે જુદાઈની આગનો,
એક તેજ સાંપડ્યું છે તિમિરમાં સહર સુધી.

મંજિલ અમારી ખાકમાં મળતી ગઈ સદા,
ઊઠતા રહ્યા ગુબાર અવિરત સફર સુધી.

‘બેફામ’ તોયે કેટલું થાકી જવું પડ્યું ?
નહિ તો જીવનનો માર્ગ છે ઘરથી કબર સુધી.

-’બેફામ’


-----------------------------------------------------------------------------------


કશુંક સામ્ય તો છે સાચે-સાચ કઠપૂતળી,
તને હું જોઉં અને જોઉં કાચ કઠપૂતળી.

આ તારું નૃત્ય એ મારી જ કોરિયોગ્રાફી
નચાવું જેમ તને એમ નાચ કઠપૂતળી.

હલન-ચલન ને આ ચૈતન્ય ખેલ પૂરતું છે.
જીવંત હોવાના ભ્રમમાં ન રાચ કઠપૂતળી.

સમાન હક ને વિચારોની મુક્તતા, ને બધું,
જે મારી પાસે નથી એ ન યાચ કઠપૂતળી.

‘ સહજ ’ નચાવે મને કો’ક ગુપ્ત દોરીથી,
ને તારી જેમ છું હું પણ કદાચ કઠપૂતળી.

~ વિવેક કાણે ‘ સહજ ’


---------------------------------------------------------------


ભારે થયેલાં શ્ર્વાસ હવામાં ઉછાળીએ
આંખોમાં ભરીએ આભ તણખલાંઓ ચાવીએ.

ખળખળ વહી જતી પળો કાલે ન પણ મળે,
થઇએ ભીના ફરીથી ફરીથી સુકાઇએ

ઊગતા સૂરજનો રંગ છે અત્યારે હાથમાં,
મુઠ્ઠી ભરી ભરી બધે તડકો ઉઠાવીએ.

વાતાવરણમાં ધુમ્મસી ભીનાશ ઓસની
ટીપાંઓ એકઠાં કરી દ્દશ્યો તરાવીએ

આંગણીઓ એકમેકની ગણીએ ધીમેધીમે
અંતર ક્ષિતિજ સુધી હજી પગલાંથી માપીએ.

~હેમંત ઘોરડા


------------------------------------------------------------------------


બધું જલદી શીખવવાના તારા આયાસ રહેવા દે,
એ બાળક છે એના ખુલ્લાપણાના શ્ર્વાસ રહેવા દે.

પ્રસંગો પર પ્રસંગો એ રીતે બનતા ગયા છે દોસ્ત,
કે હરદમ થાય માણસજાત પર વિશ્ર્વાસ રહેવા દે.

વધારે હોય પૈસો યાર, તો માણસને ઊભા કર,
તું ઇશ્ર્વરના નવાં મંદિર, નવા આવાસ રહેવા દે.

મને પામે જો વિસ્મયથી હું પળમાં ઊભરી આવું.
ગણિતની જેમ મારો અટપટો અભ્યાસ રહેવા દે.

જરા તું દોસ્તોની ખાનદાનીનો મલાજો કર,
બધાની હાજરીમાં એમનો ઉપહાસ રહેવા દે.

તને પૂછ્યું છે તારું નામ, ખાલી નામ બોલી દે,
તું તારો સાત કુળનો વૈભવી ઇતિહાસ રહેવા દે.

પરમ તૃપ્તિ, પરમ સંતોષ, તારા કામની વસ્તુ,
હું શાયર છું.તુ મારા માટે થોડી પ્યાસ રહેવા દે.


-હિતેન આનંદપરા


-------------------------------------------------------------------------


એક સપનું આવશે ને એય છાનું આવશે
જેમાં કારણ ચાહવા માટે સજાનું આવશે.

ઝાંઝવાં ફંફોસવા પાંપણ ઉઘાડી શોધતાં,
આંખમાં આંસુનું છૂપું ચોરખાનું આવશે.

પૂર્વજન્મની કથાના તાંતણાં સાંધો હજુ,
ત્યાં અધૂરું જિંદગીનું કોઇ પાનું આવશે.

નામ તો મારું લખેલું બારણા ઉપર હશે,
ઘર ખરું જોવા જશો તો ત્યાં વ્યથાનું આવશે.

ઝંખના-બસસ્ટોપ પર,છેડે પ્રતીક્ષા-માર્ગના,
ત્યાં જઇને પમ તને શોધ્યા જવાનું આવશે.

આપણે ભીંજાઇ જાવાનું વિચાર્યું ત્યાં ફરી,
ઝાપટું વરસી ગયાનું એક બ્હાનું આવશે....


-હર્ષદેવ માધવ


-------------------------------------------------------------------------


સોગઠી મારી અને તારી, નિકટ આવી હશે,
એ ક્ષણે નાજુક રમતને મેં તો ગુમાવી હશે.

ના ઉઘાડેછોગ નહીંતર આમ અજવાળું ફરે.
કોઇએ ક્યારેક છાની જ્યોત પ્રગટાવી હશે

હાથમાંથી તીર તો છૂટી ગયું છે ક્યારનું,
શું થશે, જો આ પ્રતીક્ષા-મૃગ માયાવી હશે !

આપણે હંમેશ કાગળનાં ફૂલો જેવાં રહ્યાં,
તો પછી કોણે સુગંધી જાળ ફેલાવી હશે ?

હું સળગતો સૂર્ય લઇને જાઉં છું મળવા અને,
શક્ય છે કે એણે ઘરમાં સાંજ ચિતરાવી હશે !

છેવટે વ્હેલી સવારે વૃક્ષ આ ઊડી શક્યું,
પાંખ પંખીઓએ આખી રાત ફફડાવી હશે !


-હર્ષદ ત્રિવેદી


--------------------------------------------------------------------------


એમાં તમે છો હું છું અને થોડા મિત્રો છે,
એથી જીવન કથાના પ્રસંગો સચિત્ર છે.

દિલની સમક્ષ મારે નથી તારી કંઇ જરૂર,
દર્પણ નથી હવે એ હવે તારું ચિત્ર છે.

એ સારા માનવીનું મુકદ્દર ઘડ્યું ખરાબ,
કોને કહું કે મારી વિધાતા વિચિત્ર છે ?

જો એમાં જીવ હોત તો એ પણ સરી જતે,
સારું છે - મારા હાથમાં નિર્જીવ ચિત્ર છે.

સૌ નીંદકોને લાવી દીધા છે પ્રકાશમાં,
આપ જ કહો કે કેટલું ઊજળું ચરિત્ર છે

બેફામ જાઉં છું હું નહાઇને ર્સ્વગમાં,
જીવન ભલે ને હોય મરણ તો પવિત્ર છે.


~બરકત વીરાણી ‘બેફામ’


---------------------------------------------------------------------------


સતત ચાલી રહ્યા છે શ્ર્વાસ ને ધબકાર મારામાં,
કરે છે કોણ આ આઠે પ્રહર સંચાર મારામાં ?

હવે સંસારમાંથી કાંઈ મેળવવું નથી મારે,
હવે શોધી રહ્યો છું હું બધોયે સાર મારામાં.

બિચારા મારા પડછાયા ય મારી બહાર ભટકે છે,
નહીં મળતો હશે એને કોઈ આધાર મારામાં.

ભીતર ખખડ્યા કરીને રાતભર ઊંઘવા નથી દેતા,
ભર્યા છે કેટલાંયે સ્વપ્નના ભંગાર મારામાં.

અરીસામાં નીરખવાની મને ફુરસત હજી ક્યાં છે ?
કરું છું હું હજી તો ખુદ મને સાકાર મારામાં.

મગર અફસોસ-મારી જેમ સૌના હાથ ખાલી છે,
વસેલા છે નહીં તો સેંકડો દાતાર મારામાં.

કદાચ એથી જ મારામાંથી હું નીકળી નથી શકતો,
બિડાયેલાં હશે કંઈ કેટલાંયે દ્વાર મારામાં.

ભલા આ સૂર્યકિરણોને હજી એની ખબર ક્યાં છે ?
દિવસ ઊગતાં સમાઈ જાય છે અંધાર મારામાં.

હું ડૂબી જઈશ તો પહોંચાડશે એ લાશને કાંઠે,
રહેલો છે કોઈ એવો ય તારણહાર મારામાં.

હું ડૂબી જઈશ તો પહોંચાડશે એ લાશને કાંઠે,
રહેલો છે કોઇ એવોય તારણ હાર મારામાં

હ્રદય લઇને ફરું છું તો પછી ઘરની જરૂરત શી ?
કરી લઉં છું મને મળનારનો સત્કાર મારામાં.

મને લાગે છે મારામાં જ ખોવાઇ ગયાં છે એ,
ઊઠે છે એમ એના નામનો પોકાર મારમાં.

તમે મલ્કયા હતા જો કે ફક્ત એક ફૂલના જેવું,
મગર ખીલી ગયો છે આખો એક ગુલઝાર મારામાં.

બીજાને શું મને ખુદને ય હુ ચાહી નથી શકતો,
ફક્ત તારે જ માટે છે બધોયે પ્યાર મારામાં.

છુ હું તો આઇના જેવો, અપેક્ષા કંઇ મને કેવી ?
કરી લો આપ પોતે આપના દીદાર મારામાં.

એ એક જ હોત તો એનો મને કંઇ ભાર ન લાગત,
રહેલા છે મગર બેફામ તો બેચાર મારામાં.


~બરકત વીરાણી ‘બેફામ’


--------------------------------------------------------------------


પ્રહાર પહેલાં કરે છે ને સારવાર પછી,
દયા એ ક્રૂરને આવે છે અત્યાચાર પછી.

આ વિરહ-રાતની થૈ તો જશે સવાર પછી.
શરૂ થઇ જશે સંધ્યાનો ઈન્તેઝાર પછી.

કરો છો હમણાં તમે કોલ ને કરાર પછી,
અનુભવ એનો મળે છે શું થાશે ત્યાર પછી.

કરી લઇશ હું ખોટી કસમ ઉપર વિશ્ર્વાસ,
ફરેબ ખાવો સ્વાભાવિક છે એક વાર પછી.

મને ચમનમાં જવાની મળી છે તક કિંતું,
કદી બહારથી પહેલાં - કદી બહાર પછી.

અમારાં કેટલાં દુઃખ છે એ કેમ સાંભળશો ?
ગવારા કરશો તમે ? એક બે કે ચાર પછી ?

થઇ છે મ્હાત મને અશ્ક મહેરબાનોથી,
ભળું નહીં વિજય-ઉત્સવમાં કેમ હાર પછી.

~ અશ્ક માણાવદરી